Lýrísk dramatísk ljóð – sigurvegarar ljóðasamkeppni Hinsegin daga

Ljóðasamkeppni Hinsegin daga var haldin í sjöunda skiptið í sumar, en samkeppnin hefur verið fastur liður í hátíðarhöldum Hinsegin daga frá árinu 2016. Markmiðið er að gefa hinsegin röddum rými og hefja upp hinsegin ljóð og skáldverk. Alls bárust 39 ljóð í keppnina í ár, en dómnefnd fer yfir allar innsendar tillögur nafnlaust. Í dómnefnd sátu Viðar Eggertsson, Ásta Kristín Benediktsdóttir og Harpa Rún Kristjánsdóttir.

Three people with flower bouquets and prizes, in front of a rainbow tapestry
Verðlaunaafhending: Frá hægri: Gunnlaugur Bjarnason, sigurvegari ljóðasamkeppninnar, Bjarndís Helga Tómasdóttir, skipuleggjandi viðburðarins sem tók við verðlaunum fyrir hönd ljóðskáldsins Carlos og Bergrún Andra Hölludóttir, sem tók við verðlaunum fyrir hönd Þorvalds S. Helgasonar.

1.sæti: III ástarljóð

Gunnlaugur Bjarnason

Umsögn dómnefndar:

Ástarljóðin þrjú sem standa hér saman undir hæverskum en lýsandi titli og rómversku tölunum I, II og III eru áhrifamikil í einfaldleika sínum. Í því fyrsta er teflt saman endurtekningum og þversögnum en í öðru ljóðinu er skipt um gír, myndmálið er litríkt og vaggandi þar sem gluggakistur verða fjársjóðskistur er geyma ævintýri en sigla líka með elskendurna á framandi slóðir. Í síðasta ástarljóðinu er ástinni líkt við lífrænt efni sem heldur lífkeðjunni gangandi jafnvel eftir dauðann. Ljóðabálkurinn myndar þannig þrívíða lýsingu á ástinni sem flestir lesendur geta tengt við.

III ástarljóð

I

.

Þú ert lýrísk dramatísk

með stórar hendur

en feita fingur

Þú ert lýrísk dramatísk 

með breitt bros 

en litla spékoppa

Þú ert lýrísk dramatísk 

með mikið hár 

en mjóar augabrúnir 

Þú ert lýrísk dramatísk 

með stóra vöðva 

en lítið þol

Þú ert lýrísk dramatísk 

með mikinn neista

en lítinn eld 

Þú ert lýrísk dramatísk 

með sterka rödd 

en veikt hvísl 

Þú ert lýrísk dramatísk 

með stór augu 

en lítið blik 

Þú ert lýrísk dramatísk

með harðan skráp 

en mjúka miðju

A person in Shakespear inspired clothes, holding flowers.
Sigurvegari ljóðsamkeppni Hinsegin daga, Gunnlaugur Bjarnason.

II

Ég smíðaði fyrir þig glugga 

Tvöfalt gler

svo þér verði ekki kalt 

opnanlegt fag

til að hleypa loftinu inn 

og það sem mestu máli skiptir 

Stór og djúp gluggakista

sannkölluð fjársjóðskista 

þar sem við getum setið

meðan við dáumst að því sem

fyrir okkur ber 

Mig dreymir um að fara með þér um álfurnar

láta okkur reka um höfin í kistunni

eins og konungsbörnin í sögunni 

Þegar við viljum morgunmat

siglum við upp Signu

og stoppum í bakaríi í París 

Þegar við viljum sofa aðeins lengur

látum við okkur bara reka á önnur tímabelti

þar sem er ennþá nótt 

Og 

þegar við viljum gera það 

drögum við bara fyrir 

III

ég gaf þér

appelsínu 

gult blóm 

appelsínu

gul rós

þú fékkst hana 

bara fyrir að vera

þú 

dagarnir liðu 

og rósin drakk

blómið stækkaði 

þangað til 

hún dó

eins og öll

svona blóm 

eiga að gera 

og þá settirðu 

hana í lífræna ruslið 

þannig að það gæti 

eitthvað nýtt sprottið 

upp 

af þessari rós 

þú kvaddir svo með rauðu blómi 

ég klippti af því 

hausinn

lagði hann 

í stóra bók 

til að þurrka

og eiga 

að eilífu 

þegar ég opnaði bókina

hrundu blöðin niður

og eina sem var eftir 

blóðblettur

á kaflaskilum

2. sæti: Jafnvel þó þú sjáir mig ekki 

Carlos

Umsögn dómnefndar:

Hér takast á andstæður, hávaði í þögninni, skuggar í ljósinu, sem gerir ljóðmálið gríðarlega sterkt. Ljóðmælandi er rödd hinna ósýnilegu, stríðshrjáðu og gleymdu. Rödd ljóðsins hrópar frá öllum þeim sem hafa hildi háð, í von um þau sjálfsögðu mannréttindi að fá að lifa í friði, þá, nú og alla tíð.

Jafnvel þó þú sjáir mig ekki

Þú ferð út á götuna

eins og hvern annan dag

fréttirnar fjalla um stríðin og þú grætur

ég er hér en þú sérð mig ekki

þú lokar augunum en ég er hér enn

jafnvel þótt þú viljir ekki sjá mig.

Ég flakka, leita að brosi

sem getur róað dapurt hjarta mitt

það er þreytt á að berjast

fyrir landið sem ég fór frá

fyrir fólkið sem ég missti

ég ekki vil leika með sprengjur aftur.

Ég er skuggi án nafns eða framtíðar

þeir tóku það af mér með valdi

nú ég er ósýnilegur fyrir öllum

á stað sem mér finnst skrítinn.

Héðan get ég séð reykinn

af fortíð sem brenndi húð mína

sama hversu langt í burtu ég er

ég finn ennþá fyrir sársauka

sársaukinn af ánni sem blæðir

undir himni án sólar og friðar.

Þú gerðir það sem þú gast

þú ert með hreina samvisku

en bráðum munu þau kasta mér

í gleymskuna, eins og rusl

Ég mun fara og aðrir munu koma

kannski breytist allt, en ekki fyrir mig

örlög mín eru þegar skrifuð

og þú vilt samt ekki sjá mig

án þess að vilja sjá veruleika

heims sem ég fann ekki upp

af lífi sem ég valdi ekki að lifa.

3. sæti: Þriggja ljóða samstæða: Bragfræði, Sjávarföll, Marmari

Þorvaldur S. Helgason 

Umsögn dómnefndar

Þriggja ljóða samstæða. Í fyrsta ljóðinu, Bragfræði, eru meitluð, og um leið kunnug skref, tekin í líkingamáli sem þó verða fersk í einfaldleika sínum.  Í öðru ljóðinu, Sjávarföll, fer ljóðmælandinn enn lengra og finnur orðum sínum stað á óvæntan hátt en þó af yfirveguðu og umfram allt skáldlegu öryggi. Í þriðja og síðasta ljóðinu, Marmari, er hugsunin meitluð í fegurstu steintegundina og lýkur þannig glæsilega. Samstæðan hefur það til að bera sem siglir ljóðum örugglega í höfn eftir úfinn sæ: Einfaldleiki. Sköpun. Fegurð.

bragfræði

ég vil þig

eins og saumnál vill þráð

húðin þín

er perlufesti

samofin svita og bleki

ferðalagið frá barmi að nafla

bara nokkrar hendingar

ég vil þig

eins og penni vill blek

líkaminn er óskrifað blað

en þú ert uppkast

að heilli ljóðabók

hriktir í stuðlum

eyrun full af hástöfum

A person reading in a podium
Bergrún Andra Hölludóttir las upp ljóðið fyrir hönd Þorvalds Helgasonar.

sjávarföll

ef ég væri frumlegra skáld

myndi ég líkja tilfinningunni við eitthvað óvænt og sértækt

kríur að hausti að búa sig undir langflugið til Suður-Íshafsins

einmana jöklasóley í blindbyl uppi á hálendi

eða mótorhjól um miðja nótt, tætandi upp malbikið

á bílaplaninu hjá Byko á Granda

en það eina sem hún minnir mig á eru sjávarföllin

sem koma og fara eins og þeim sýnist

skola stundum hlutum á land

upplituðum fiskikörum og veðruðum stígvélum

eins og áminningu

um allt það sem við þykjumst ekki sjá

en þurfum að takast á við

skola stundum hlutum á haf út

molnandi ígulkerjum og rotnandi fuglshræjum

eins og áminningu

um allt það sem við getum ekki horft fram hjá

en verðum að leggja til hliðar

ligg í hálfu rúmi og hlusta

fjarar inn, fjarar út

marmari

þegar myndhöggvarar horfa á marmarablökk

sjá þeir fyrir sér styttuna inni í steininum

sumar manneskjur

sjá líkama sinn á sama hátt

þær eru þarna innst inni

og stundum

þarf bara að höggva burt grjótið

til að komast nær hjartanu